Trưa ngày 10/08/2021, bệnh viện Mắt Nghệ An đã tiếp nhận 3 bệnh nhân là thành viên trong một gia đình ở phường  Hưng Dũng, thành phố Vinh với cùng một triệu chứng: 2 mắt đau nhức, chói sáng, nhìn  mờ.

Qua thăm khám, bác sĩ ghi nhận 2 mí mắt sưng nề, đỏ, kết mạc cương tụ, phù, trợt toàn bộ biểu mô giác mạc. Chiều cùng ngày, con gái thứ 3 của gia đình cũng nhập viện với cùng một bệnh cảnh tương tự, biểu hiện của bỏng hóa chất.

Theo lời kể của người mẹ, chị đã nấu nước hạt na để gội đầu cho cả gia đình để trị chấy. Nhưng do không cẩn thận, vô tình nước hạt na chảy vào mắt. Tuy hơi nóng và khó chịu, nhưng cảm giác đó qua nhanh nên gia đình chủ quan, không đi khám hay điều trị. Nhưng 2 ngày sau đó, độc tố hạt na gây bỏng toàn bộ kết giác mạc, gây nên triệu chứng đau nhức, mắt kích thích chảy nước mắt nhiều, chói sáng, giảm thị lực...

Sau 6 ngày theo dõi và điều trị tại bệnh viện Mắt Nghệ An, 4 bệnh nhân đã khỏi hoàn toàn, không còn đau nhức, thị lực cải thiện. Gia đình rất vui mừng và cảm thấy may mắn khi đã đến bệnh viện kịp thời, được chăm sóc, theo dõi hằng ngày, bệnh khỏi hoàn toàn không để lại di chứng.

Câu chuyện này chính là một bài học cảnh tỉnh cho tất cả chúng ta. Nước hạt na là một bài thuốc dân gian có hiệu quả trong điều trị chấy nhưng cũng chính là độc dược với đôi mắt, gây bỏng nghiêm trọng kết, giác mạc. Theo nghiên cứu, trong hạt na có chứa 38,5-42% dầu, trong đó các acid béo (acid myristic, palmitic, stearic, arachidic, hexadecanoic và oleic) chiếm tỷ lệ lớn. Đặc biệt, trong hạt có một alcaloid vô định hình gọi là anonain, (là một alkaloid benzylisoquinoline  dẫn xuất của các amino acid). Chính thành phần này gây độc tính diệt chấy, rận, và đồng thời gây nên tổn thương tại mắt khi tiếp xúc trực tiếp.Vì vậy, khi sử dụng nước hạt na không đúng cách có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng.

Và sau đây là những lời khuyên của bác sĩ nhãn khoa dành cho mọi người:

- Đôi mắt rất nhạy cảm, hãy cẩn thận tránh không để bất kì dung dịch nào có tính tẩy rửa chảy vào mắt.

- Khi không may bị dung dịch như xà phòng, dầu gội, sữa rửa mặt, các loại nước thảo mộc... chảy vào mắt, rửa mắt ngay bằng thật nhiều nước sạch.

- Tránh sử dụng các hóa chất có độc tố như nước hạt na để gội đầu vì nguy cơ cao chảy vào mắt, gây bỏng mắt. Sử dụng các loại dầu gội an toàn để trị chấy, và luôn phải lưu ý 2 nguyên tắc trên.

- Đến ngay bệnh viện để được thăm khám, tuyệt đối không tự ý sử dụng thuốc, vì bệnh có thể diễn biến nặng hơn, gây mù, không hồi phục.

BS. Lê Trần Hoài

Khoa Kết giác mạc – BV Mắt Nghệ An